Uzun yaşamın sırları konusunda bilim insanları son yıllarda çeşitli araştırmalar yapmaktadır.
Sağlıklı bir yaşam sürmek için yaşam tarzımızda ne gibi değişiklikler yapmamız gerektiği sıkça yazılmakta ve tartışılmaktadır. Dengeli ve doğru beslenme, stressiz ve aktif bir yaşamın önemi bilinmektedir. Peki uzun bir yaşamı etkilediği düşünülen genlerin varlığından haberiniz var mıydı?
Bir yıl kadar önce, Aging Cell isimli dergide yayımlanan bir çalışmada bazı gen değişimlerinin uzun yaşamada etkili olabileceği gösterilmiştir. Prof. Manuel Serrano önderliğinde İspanya Ulusal Kanser Araştırma Merkezi’nde yürütülen çalışmada ortalama100 yaş üzeri 3 kişi ve bu kişilerin ortalama 90 yaş üzeri çocukları incelenmiştir. Bu kişilerin DNA’mızda proteinleri kodlayan exom adı verilen tüm bölgelerindeki DNA dizileri araştırılmış ve bu sonuçlar ortalama yaşam süren 800 kişinin sonuçlarıyla karşılaştırılmıştır. Bu karşılaştırma sonucunda apolipoprotein B geninde bulunan nadir bir mutasyonun uzun süre yaşayan bu ailelerde daha sıklıkla görüldüğü bulunmuştur. Bu gen kandaki kötü kolesterolü hücrelerimiz arasında taşımakla görevli olup, kalp-damar sağlığının korunmasında etkilidir. Bu gende meydana gelebilen bozuklukların kalp krizi ve felç başta olmak üzere birçok hastalığa yol açabileceği düşünülmektedir.
Stanford Üniversitesi’nde Stuart Kim önderliğinde yürütülen benzer bir çalışmada ise 110 yaş üzeri 17 kişinin DNA’ları incelenmiştir. 12 Kasım 2014 tarihinde PLOS ONE isimli dergide yayımlanan çalışmada, 110 yaş üzeri kişilerde ortak görülen bir gen mutasyonuna rastlanmamıştır. Ancak araştırmaya devam eden grup, daha büyük bir çalışma yürütmüştür. 100 yaş üzeri 800 kişi ve 90 yaş üzeri 5000 kişi incelenmiş ve sonuçlar 17 Aralık 2015 tarihinde PLOS Genetics isimli dergide yayımlanmıştır. Geniş çaplı yürütülen bu çalışma sonucunda özellikle 4 gende bulunan nadir mutasyonların yaşlı bireylerde daha sıklıkla görüldüğü bulunmuştur. Bu genler kan grubunu belirleyen ABO geni, hücresel yaşam döngüsünde rol alan CDKN2B geni, meyve sineklerinde yaşam süresini uzatan SH2B3 geni ve bağışıklık sisteminde rol alan HLA genleridir.
Tüm bu genetik bulgular sonucunda, kaç yaşına kadar yaşayacağımızı tahmin etmek hala daha mümkün olmasa da, yaşlanmanın mekanizmasını anlamamızda faydalı olacaktır. Bu sayede sağlıklı bir yaşam sürmek için neler yapılması gerektiğini daha doğru bir şekilde öğreneceğiz.
Kaynakca: Newscientist, Aging Cell, Plos One, Plos Genetics
