Kemiklerimiz düzenli olarak yenilenmekte ve güçsüzleşen kemik hücreleri normal şartlarda yenileriyle değiştirilmektedir. Yeni kemik dokusunun yapımında oluşabilecek sorunlar Osteoporozgibi hastalıklara yol açabilmektedir. Osteoporozu kısaca kemiklerde güçsüzlük ve kırılganlık olarak tanımlayabiliriz. Bunun sonucunda çok küçük darbeler sonucunda bile kemiklerde çatlak ve kırık oluşmaktadır. Osteoporoz hem kadın hem de erkekleri etkilese de, menapoz sonrası kadınlarda çok ciddi ve sık görülen bir hastalık durumundadır. ABD’de her yıl osteoporoza bağlı 2 milyon kemik kırığı görülmektedir.
Kemik yapımı genç yaşlarda çok daha hızlıdır ve bir birey 20’li yaşlarının başında maksimum kemik yoğunluğuna ulaşmaktadır. Yıllar geçtikçe kemik yapım hızı azaldığından kemik yoğunluğu da azalmakta ve osteoporoz riski artmaktadır. Andrea Baccarelli önderliğinde yürütülen analizler sonucu hava kirliliğinin de osteoporoz riskini arttırdığını göstermiştir. 1 Kasım 2017 tarihinde The Lancet Planetary Healthdergisinde yayımlanan sonuçlar, hava kirliliğinin yüksek olduğu bölgelerde, kemik sağlığının ve kemik mineral yoğunluğunun kötü olduğunu göstermiştir.
Osteoporoz ile savaşmak için yeni nesil ilaçlar umut ışığı olmaktadır. Ortalama 74 yaşında 4093 kadın üzerinde yapılan çalışmadaAlendronateve Romosozumabilaçları karşılaştırılmıştır. Alendronate kullanımının kemik yıkımını yavaşlattığı ve çatlak riskini yaklaşık 20-50% oranında azalttığı bilinmektedir. Romosozumab ise kemik yapımını yavaşlatan sclerostin maddesini bloke etmektedir. 12 Ekim 2017 tarihinde TheNew England Journal of Medicineisimli dergide yayımlanan çalışmada Romosozumab ve Alendronate ilaçlarının birlikte kullanılmasının sadece Alendronate kullanımına göre daha olumlu sonuçlar doğurduğunu göstermiştir. Fakat Romosozumab kullanımın kalp-damar sistemi üzerindeki olası negatif etkileri de şu anda araştırılmaktadır.
Son olarak 9 Mayıs 2018 tarihinde Journal of Bone and Mineral Researchdergisinde yayımlanan bir çalışma, Alendronate kullanımının Kardiyovasküler sağlıkla ilişkisini araştırmıştır. 2005 ile 2013 yılları arasında kalça çatlağı sonucunda osteoporoz tedavisi almış 4602 kişi incelenmiştir. Alendronate kullanımının kalp damar kaynaklı ölümü 67%, kalp krizi riskini 45% oranında azalttığı gözlemlenmiştir. Ayrıca kullanımdan sonra 5 yıl içerisinde felç riskinin de 17% oranında azaldığı hesaplanmıştır. Kısacası Alendronate sadece kemik sağlığını değil aynı zamanda da kalp sağlığını olumlu yönde etkilemiştir.
Bilim insanlarının doğru ilaç geliştirilmesi çalışmaları yanında osteoporoz için hiç unutmamamız gereken ileri yaşlarda kemik ve kasları destekleyen yürüyüş gibi uygun aktiviteler yanında beslenmede yeterli kalsiyum ve D vitamini desteklerini de aklımızdan çıkarmayalım.
Kaynakca: Sciencedaily, Mayo Clinic, The Lancet Plenetary Health, The NEJM, Journal of Bone and Mineral Research
Dr. Umut Cagin
