Tat alma duyusu kişiden kişiye büyük farklılıklar göstermektedir. Bazılarımız tatlı yiyeceklere karşı bağımlılık derecesinde düşkünken, bazılarımız acılı yiyeceklerden son derece zevk almaktadır.
Tat, dil üzerinde bulunan tat reseptörleri tarafından çeşitli kimyasalların tat duyusuna çevrilmesi ile oluşur. Her bir tat reseptörü 50-100 arasında hücreden oluşmaktadır. Her bir tat reseptörü ortalama 10 gün içerisinde yenilenmektedir. Bu yenilenmede oluşabilecek sorunlar, tat duyusunda bozukluklara yol açabilmektedir.
Fareler üzerinde yapılan son çalışmalarda, beslenme şekli ile dil üzerindeki tat reseptör yoğunluğu arasındaki ilişki incelenmiştir. 8 hafta boyunca yüksek miktarda yağ içeren beslenme ile obezitenin modellendiği farelerde, normal beslenenlere göre 25% oranında daha az tat reseptörü görülmüştür. Andrew Kaufman önderliğinde Cornell Üniversitesi’nde yürütülen çalışmanın sonuçları 20 Mart 2018 tarihinde Plos Biology isimli dergide yayımlanmış, ve yağlı beslenen farelerin dilinde enflamasyon oluştuğu görülmüştür. Bir başka deyişle obez farelerde görülen tat alma duyusundaki bozuklukların enflamasyona bağlı olduğu düşünülmektedir.
Tat alma duyusunun genetik temelleri olduğu bilinmektedir. Kafein; kahve ve çayda bulunan ve acı tadı olan bir moleküldür. Hem çay hem de kahvede kafein olmasına rağmen, kahve ayrıca quinone isimli acı tat veren bir madde daha içermektedir. Kahve ve çay kullanımı ve kişiler arasındaki bu farklılığı anlamak için Daniel Hwang önderliğinde Queensland Üniversitesi’nde bir çalışma yürütülmüştür. 37 ile 73 yaş arası 430,000 kişi incelenmiştir. Sonuçları 15 Kasım 2018 tarihinde Scientific Reports isimli dergide yayımlanan çalışmada, belirli gen varyasyonları olan kişilerin kafeini 20% oranında daha güçlü tattığı ve bu kişilerin günde 4 fincandan daha fazla kahve içtikleri gözlemlenmiştir. Bu kişiler ayrıca çay yerine daha fazla kahve içmektedirler. Quinone gibi bazı maddelere daha duyarlı olan kişilerin ise kahve yerine çay tercih ettikleri görülmüştür.
Kaynakca:Newscientist, Sciendedaily, Plos Biology, Scitific Reports.
Dr. Umut Cagin
