Hamilelik sırasında birçok etkenin çocuk sağlığını etkilediğini bilmekteyiz. Özellikle alkol ve sigara kullanımının bebeğin sağlığını ciddi şekilde etkilediği uzun zamandır gündeme gelmektedir. Bu unsurların sayısı gün geçtikçe hızla artmaktadır. 14 Kasım her yıl Dünya Diyabet günü olarak takvimdeki yerini alırken, fazla kilo ve obezitenin hamilelik dönemindeki riskini gündeme getirmek gerekmektedir.
Belçika’daki Hasselt Üniversitesi’nde yürütülen çalışmada hamilelik sırasında yüksek kilolu olan annelerin bebeklerinin, normal kilolu annelerin bebeklerine kıyasla biyolojik yaşlarının daha fazla oldukları gözlemlenmiştir. Tim S. Nawrot önderliğinde yürütülen bu çalışmanın sonuçları 18 Ekim tarihinde BMC Medicine dergisinde yayımlanmıştır. 700’den fazla yenidoğan bebeğin kordon kanı ve plasenta dokusu incelenmiş ve telomer uzunluklarına bakılmıştır. Telomer bölgesi; kromozomlarımızın son kısmında bulunan ve onların korunmasını sağlayan DNA dizileridir. Hücrelerimiz bölündükçe telomer uzunluğumuz kısalmaktadır. Kısacası yaşla birlikte telomerlerimiz kısalmakta ve biyolojik yaşımızı belirlemektedir. Kısa telomerlerin kalp-damar hastalıkları, ateroskleroz ve diyabetle ilişkisi olduğu bilinmektedir.
Yenidoğan bebeklerin telomer uzunlukları farklılık göstermektedir ve hamilelik sırasında anne karnındaki faktörlerin bununla ilişkisi olduğu bilinmektedir. Hamilelik sırasındaki vücut kitle endeksinin (BMI) bu faktörlerden biri olduğu düşünülmektedir. Sağlıklı kişilere göre fazla kilolu olan annelerin çocuklarında telomer uzunluğu %2.5 oranında kısa olduğu görülmüştür. Obez annelerin çocuklarına bakıldığında ise bu durum daha çarpıcı bir hal almaktadır ve farkın %5.5 oranında olduğu görülmüştür. Bu miktar sayısal olarak az görülse de aslında biyolojik yaş açısından çok büyük bir önem taşımaktadır. Normal şartlar altında %5.5 miktarındaki bir kısalma 5 ile 10 yılda gerçekleşmektedir. Kısacası hamilelik sırasında obezitenin, bebeğin biyolojik yaşını 5 ile 10 yıl arasında etkilediği düşünülmektedir.
Henüz telomerlerdeki bu kısalmanın sebebi araştırılmamasına rağmen, yüksek yağ miktarının bunu etkileyebileceği düşünülmektedir. Yüksek yağ miktarı reaktif kimyasal üretimine sebeb olup, bu kimyasallar telomerlere etki edebilmektedir. Ayrıca babanın sağlık durumunun da bebeğin telomer uzunluğuna etki edebileceğini gözardı etmemek gerekir.
Bu sonuçları bugün detaylı olarak açıklamak mümkün olmasa da hamilelik sırasında annenin sağlıklı bir kiloda olması hem anne hem de bebeğin sağlığı için büyük bir önem taşımaktadır.
Anne adayları! Sağlıklı bebekler için obeziteden korununuz !
Kaynakca: Newscientist, BMC Medicine
Dr. Umut Cagin
