Hasan KARLITAŞ
Lefke, dağ ve deniz arasındaki konumu itibarıyla, geçmişten günümüze ayrıcalıklı bir coğrafi özelliğe sahiptir. Doğal doku yanında, kültürel ve tarihsel mirasın tanığı çok sayıdaki değer, kasabanın sessiz ve huzur veren atmosferi ile bütünleştiği zaman, ortaya tablo görünümündeki görüntüler çıkıyor.
Tarihi bir kasaba kimliğindeki Lefke, geçmişten günümüze birçok farklı medeniyetin uğrak yeri olma özelliğini hiç yitirmedi. Özellikle, kasaba içerisinde yer alan Venedik, Osmanlı ve İngiliz Dönemini yansıtan mimari yapıların yaratmış olduğu ahenk, fazlasıyla etkileyici ve görülmeye değerdir. Bakır kasabası Lefke’den yeşil Lefke’ye uzanan bu yolculuk, Lefke’ye 2015 senesinde Uluslararası Cittaslow üyeliğini kazandırmıştır.
Venedik ve Osmanlı su kemerleri
Lefke suyunu verimli kullanmak amacıyla hem Venedik dönemine ait hem de Osmanlı dönemine ait su kemerleri bulunmaktadır. Denize kadar uzanan verimli toprakları olan Lefke, Osmanlı dönemlerinde tahıl üretim merkezlerinden biriydi. Bu nedenle tahılın öğütülmesi için birçok değirmen ve bunları çalıştıracak su gerizleri inşa edilmiştir.
Bunlardan ayrı olarak narenciye bahçelerinin sulanması amacıyla Trodos dağından gelen suyun hendeklerle tüm kasabaya dağıtımı sağlanmıştır. Bugün Lefke, bazı yol kenarları boyunca uzanan su kanalları ve yer yer Osmanlı taş işçiliğini yansıtan su kemerleri ile halen çok dikkat çekicidir. 1879 yılında Kıbrıs’ı ziyaret eden Sir Samuel Baker, Lefke’de gördüğü suyla dönen değirmenlere su akıtan suyollarındaki taş işçiliğinin zarif ve örgü bezemeli olduğunu yazmıştır. Ancak bu kemerlerden sadece 10 tanesi günümüze kadar gelebilmiştir.
Su kemerleri restore ediliyor
Gerek Lefke Belediyesi yanında yer alan Osmanlı Su Kemerleri, gerekse Karadağ-Aplıç Bölgesinde bulunan Venedik Kemeri, ziyaretçilere fotoğraflık görüntüler sunmaktadır. Her mevsim başka güzel olan Lefke’deki en özel fotoğrafların çekileceği dönem; Sonbahar ve İlkbahar mevsimleridir.
Geçtiğimiz senelerde, T.C katkılarıyla restore edilen Osmanlı Su Kemeri sonrasında, İki Toplumlu Kültürel Miras Teknik Komitenin öncülüğünde, Lefke Venedik Kemerinin de restore edilecek olması olumlu bir gelişmedir.