Koskoca bir 2013 yılını geride bırakırken birçok umutla 2014 yılına girmiş bulunuyoruz. Önceki yılla ilgili hafızamızda neler var acaba? Acı tatlı çok şey yaşandı bir önceki yıl ve bu yıl herşey daha güzel olacak derken korkunç bir kaza haberiyle sarsıldık. 3 gencecik öğretmen hayatlarını kaybetti. Unutulmuş mu acaba? Yoksa hala daha anıyor muyuz onları sevgi ve özlemle? Evet gazetenin bu kısmında bilim yazmam gerekiyor ancak bahsetmeden de geçemedim bu üzücü olayı. Hafızamızda her zaman, çıkarttığımız dersler olsun ve bu üç genç öğretmenin gülüşleri...
Peki belleğimiz ne kadar güçlü? Örneğin bir sınav sırasında beynimiz bizi yarı yolda bırakıyor mu? Kaliforniya üniversitesinde yapılan bir çalışmada doğru dozda kafein alımı uzun süreli hafızayı güçlendirdiğini ortaya çıkarmıştır. Bizi uyanık tutmaya yarayan kafein, aynı zamanda nasıl oluyor da hafızamızı güçlendiriyor? Bunu test etmek amacıyla az miktarda kahve kullanan kişilere belirli resimler gösterilmiş ve bu aktivitenin ardından bir gruba kafein verilmiştir. 24 saat sonra bu kişilere hafıza testi uygulanmış ve kafein alan bireylerin bu testte daha başarılı oldukları kanıtlanmıştır.
12 Ocak 2014’te Nature Neuroscience dergisinde yayımlanan ve 160 kişi üzerinde yapılan çalışmada 200 mg (2 espresso kahveye denk miktarda) kafein alan bireylerde uzun süreli hafızanın geliştiği görülmüştür. 100mg veya 300mg kafein alan bireylerde ise böyle bir durum gözlemlenmemiştir. Kısacası alınan kafeinin miktarı belirleyici unsurların başında gelmektedir. Ayrıca 300mg doz alan grupta baş ağrısı gibi yan etkiler de görülmüştür.
Bunun yanı sıra zamanlama da çok önemli. Öğrendiğimiz bilgileri hafızamıza depolarken kafein almak bu olayı daha etkili hale getiriyor. Halbuki öğrenme aktivitesi bittikten çok sonra alınan kafein pek bir etki göstermiyor. Şu anda öne sürülen hipotez ise bilgilerin hafızamıza depolandığı sırada alınan kafeinin beyindeki hippocampus bölgesindeki sinir hücrelerinin aktivitelerini değiştirdiğini ileri sürmektedir. Özetle, bir sınava çalıştıktan hemen sonra doğru miktarda alınan kahve, bir sonraki gün öğrendiklerimizi hatırlamamıza yardımcı olacaktır.
Ve her zaman kulağımıza küpe olsun. Herşeyin çoğu zarar, kahvenin de, aşırı süratin de...
Kaynakça: New Scientist, Nature, Science daily, Gizmag